Pieczarka malutka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pieczarka malutka
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

pieczarka

Gatunek

pieczarka malutka

Nazwa systematyczna
Agaricus comtulus Fr.
Epicr. syst. mycol.: 215 (Uppsala, 1838)

Pieczarka malutka (Agaricus comtulus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Niektóre synonimy naukowe:

  • Agaricus comtulus Fr. 1838 var. comtulus
  • Agaricus comtulus var. subgibbosus Fr. 1838
  • Agaricus huijsmanii Courtec. 2008
  • Agaricus niveolutescens Huijsman 1960
  • Fungus comtulus (Fr.) Kuntze 1898
  • Pratella comtula (Fr.) Gillet 1884
  • Psalliota comtula (Fr.) Quél. 1872[2].

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz

Średnica 2–5 cm, u młodych okazów półkulisty, później łukowaty, w końcu rozpostarty. Czasami posiada tępy garb, Powierzchnia gładka, tylko brzegi wrośnięto-włókniste. Barwa u młodych okazów biała, później jasnożółta, na koniec ochrowobrązowa, środek kapelusza wyraźnie ciemniejszy[4].

Blaszki

Wolne, szerokie, o gładkich ostrzach, u młodych okazów jasnoróżowe, potem ciemnoróżowe, w końcu purpurowobrązowe[4].

Trzon

Wysokość 3–5 cm, grubość 0,5–1 cm, cylindryczny, pusty o jedwabiście włóknistej powierzchni. Posiada nietrwały, delikatny, błoniasty i obwisły pierścień[4]. Barwa biała lub cielista[5].

Miąższ

Biały, po uszkodzeniu żółknący. Charakterystyczną cechą jest migdałowa woń[5].

Wysyp zarodników

Ciemnobrązowy. Zarodniki szerokoelipsoidalne, grubościenne, gładkie o rozmiarach 4-5 × 3–3,5 μm[6].

Gatunki podobne

W Polsce występuje kilka gatunków małych pieczarek. Wśród nich jest pieczarka winnoczerwona (Agaricus semotus), ale na środku kapelusza ma różowofioletowe łuseczki, pieczarka liliowoczerwona (Agaricus porphyrizon), ale ma kapelusz purpurowy[4].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Gatunek szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. Występuje w całej niemal Europie, w Azji, we wschodnich regionach Ameryki oraz północno-wschodniej Afryce (Maroko)[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8]. W literaturze mykologiczne podano jego występowanie m.in. w Cedyni, Wielkopolskim Parku Narodowym, Ciechocinku, Obornikach Śląskich, Pienińskim Parku Narodowym, Bieszczadach Zachodnich, w Puszczy Białowieskiej[3].

Rośnie na łąkach, pastwiskach (nigdy w lasach). Owocniki wytwarza od sierpnia do października, w niewielkich grupach[5].

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

Saprotrof, grzyb jadalny[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. Paul Kirk, Species Fungorum [online] [dostęp 2013-03-11] (ang.).
  3. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 34, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 87, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. a b c E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 70, ISBN 83-7404-513-2.
  6. California Fungi. [dostęp 2013-03-11].
  7. C.П. Вассер, Флора грибов Украины. Агариковые грибы, „Наукова думка”, 48, Kijów 1980, s. 183–184.
  8. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 60, ISBN 83-89648-38-5.